ΤΕΛΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ

ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β΄ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 06/06/2014 ΩΡΑ: 9:30-12:00

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2:30 ΩΡΕΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ:Γράφετε μόνο με μπλε μελάνι

Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού

Ι. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 80)

ΜΕΡΟΣ Α΄: Κείμενο διδαγμένο για μετάφραση (μονάδες 30)

α) Λυσία Ὑπέρ Μαντιθέου §2

Ἐγὼ γὰρ οὕτω σφόδρα ἐμαυτῷ πιστεύω, ὥστ’ ἐλπίζω καὶ εἴ τις πρός με τυγχάνει ἀηδῶς [ἢ κακῶς] διακείμενος, ἐπειδὰν ἐμοῦ λέγοντος ἀκούσῃ περὶ τῶν πεπραγμένων, μεταμελήσειν αὐτῷ καὶ πολὺ βελτίω με εἰς τὸν λοιπὸν χρόνον ἡγήσεσθαι.

β) Λυσία Ὑπέρ Μαντιθέου §6

[…] ἐν τούτῳ γὰρ πολλοὶ μὲν τῶν ὁμολογούντων ἱππεύειν οὐκ ἔνεισιν, ἔνιοι δὲ τῶν ἀποδημούντων ἐγγεγραμμένοι εἰσίν. ἐκεῖνος δ’ ἐστὶν ἔλεγχος μέγιστος· ἐπειδὴ γὰρ κατήλθετε, ἐψηφίσασθε τοὺς φυλάρχους ἀπενεγκεῖν τοὺς ἱππεύσαντας, ἵνα τὰς καταστάσεις ἀναπράξητε παρ’ αὐτῶν.

γ) Λυσία Ὑπέρ Μαντιθέου §14

Συλλεγέντων τοίνυν τῶν δημοτῶν πρὸ τῆς ἐξόδου, εἰδὼς αὐτῶν ἐνίους πολίτας μὲν χρηστοὺς ὄντας καὶ προθύμους, ἐφοδίων δὲ ἀποροῦντας, εἶπον ὅτι χρὴ τοὺς ἔχοντας
παρέχειν τὰ ἐπιτήδεια τοῖς ἀπόρως διακειμένοις.

Να γίνει η απόδοση των πιο πάνω αποσπασμάτων στα νέα ελληνικά.

ΜΕΡΟΣ Β΄: Παρατηρήσεις στο διδαγμένο κείμενο (Μονάδες 30)

1. ἐμαυτῷ - …………………………………………………………………………….

τις - …………………………………………………………………………………..

περί τῶν πεπραγμένων - …………………………………………………………

ἰππεύειν - ……………………………………………………………………………

ἐλεγχος - ……………………………………………………………………………

τοὺς ἰππεύσαντας - ……………………………………………………………….

εἰδῶς - ………………………………………………………………………………

τοῖς ἀπόρως - ……………………………………………………………………...

Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους πιο πάνω τύπους (είναι υπογραμμισμένοι στο διδαγμένο κείμενο).

(μον. 8)

2. πιστεύω

Να γράψετε το β΄ πληθυντικό πρόσωπο Ευκτικής Ενεστώτα, Μέλλοντα και Αορίστου στην ίδια φωνή.

(μον. 6)

3. τοῦς ἱππεύσαντας

Να γράψετε το γ΄ ενικό πρόσωπο Οριστικής Μέλλοντα, Αορίστου και Παρακειμένου στην ίδια φωνή.

(μον. 6)

4. βελτίω, προθύμους

Να γράψετε τους άλλους δύο βαθμούς των πιο πάνω τύπων. Σε περίπτωση επιθέτου να διατηρήσετε την ίδια πτώση και αριθμό.

(μον. 4)

5. ἐμοῦ - …………………….

χρόνον - ……………………..

ένιοι - ……………………..

καταστάσεις - ……………………..

πολλοί - …………………………

ἐψηφίσασθε - ………………….

τῶν δημοτών - …………………

διακειμένοις - ………………….

Να μεταφέρετε τους πιο πάνω τύπους στον αντίθετο αριθμό.

(μον. 4)

6. «ἵνα τὰς καταστάσεις ἀναπράξητε παρ’ αὐτῶν.»

«ὥστ’ ἐκεῖνον πλέον ὁμολογεῖν ἔχειν ἐμοῦ τῶν πατρῴων»

Να αναγνωρίσετε το είδος των πιο πάνω δευτερευουσών προτάσεων. (μον. 2)

ΜΕΡΟΣ Γ΄: Αδίδακτο κείμενο για μετάφραση (Μονάδες 10)

Δοκίμαζε τοὺς φίλους ἔκ τε τῆς περὶ τὸν βίον ἀτυχίας καὶ τῆς ἐν τοῖς κινδύνοις κοινωνίας· τὸ μὲν γὰρ χρυσίον ἐν τῷ πυρὶ βασανίζομεν, τοὺς δὲ φίλους ἐν ταῖς ἀτυχίαις διαγιγνώσκομεν. οὕτως ἄριστα χρήσει τοῖς φίλοις, ἐὰν μὴ προσμένῃς τὰς παρ’ ἐκείνων δεήσεις, ἀλλ’ αὐτεπάγγελτος αὐτοῖς ἐν τοῖς καιροῖς βοηθῇς.

(Ἰσοκράτους, Πρὸς Δημόνικον, 24-25, διασκευή)

Λεξιλόγιο

το χρυσίον = ο χρυσός

διαγιγνώσκω = αναγνωρίζω

χρησει: μέλλοντας του χρῶμαι = μεταχειριζομαι

αὐτεπάγγελτος = χωρίς να μεσολαβήσει κάποιος

ἐν τῷ καιρῷ: την κατάλληλη στιγμή

Μετάφραση

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΜΕΡΟΣ Δ΄: Ορθογραφία (Μονάδες 10)

Λυσία, Υπέρ Μαντιθέου, §7

ΙΙ. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 20)

385

390

395

400

405

410

415

ΧΟΡΟΣ

Μα υπάρχει αυτός που θα τον ξεσκεπάσει˙

γιατί να πια που αυτοί φέρνουν το μάντη

το θεϊκό, το μόνο απ’ τους ανθρώπους

που μέσα του κατέχει την αλήθεια.

ΟΙΔΙΠΟΥΣ

Ω εσύ που όλα ξεκρίνεις, Τειρεσία,

τα μαθητά κι αμάθητα κι όσα ‘ναι

στον ουρανό κι όσα στη γη εδώ κάτω˙

τη χώρα κι αν δε βλέπεις, ξέρεις όμως

ποια αρρώστια τη βαστά˙ που γι αυτή μόνον

προστάστη και σωτήρα εσέ αρχοντά μου,

βρίσκομε˙ γιατί ο Φοίβος, αν δεν το ‘χεις

μάθει απ’ τους αποστόλους μου, μας στέλλει

το μήνυμα μ’ αυτούς που είχαμε στείλει

να τον ρωτήσουν, πως η απαλλαγή μας

απ’ την αρρώστια αυτή θε να ‘ρθει μόνο

αν βρούμε τους φονιάδες του Λάιου

κι είτε τους θανατώσομε ή απ’ τη χώρα

εξόριστους τους βγάλομε. Εσύ τώρα

λοιπόν μη μας φθονήσεις, αν κατέχεις

καμιά ή απ’ τα πουλιά φωνή, ή απ’ όποιον

της μαντικής σου τέχνης άλλο δρόμο,

και σώσε τον εαυτό σου και τη χώρα,

σώσε και μένα, σώσε μας κι απ’ όλο

το μίασμα του νεκρού, γιατ’ από σένα

κρεμόμαστε˙ και να ωφελεί κανένας

μ’ ό,τι έχει κι όπως δύνεται, είναι

ο πιο ωραίος για τον άνθρωπο κόπος

ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ

Αλίμονο, τι φοβερό είν’ η γνώση

όταν δεν ωφελεί σ’ όποιον την έχει˙

γιατί το ‘ξερ’ αυτό και μολοντούτο

τ’ αστόχησα, ειδ’ αλλιώς δε θε να ‘ρχόμουν.

ΟΙΔΙΠΟΥΣ

Τι τρέχει; Πόσο βαρύθυμος ήρθες.

ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ

Στείλε με πίσω˙ γιατί και για μένα

και για σένα το πιο καλό αυτό θαταν,

αν θέλεις να μ’ ακούσεις.

420

425

430

435

440

445

ΟΙΔΙΠΟΥΣ

Μα δεν είναι

τα λόγια αυτά ούτε δίκια, ούτε αγάπη

γι’ αυτή τη χώρα που σ’ έθρεψε δείχνουν,

όταν δε θέλεις να της φανερώσεις

το λόγο αυτό.

ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ

Γιατί και σένα βλέπω,

δε βγαίνει σε καλό το ρώτημά σου·

λοιπόν κι εγώ, για να μην πάθω το ίδιο-

ΟΙΔΙΠΟΥΣ

Μη, σε ξορκίζω, μη μας παρατήσεις,

αφού ξέρεις· γιατ’όλοι εμείς πεσμένοι

εμπρός σε ικετεύομε.

ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ

Γιατ’όλοι δεν ξέρετε τι θέλετε,

μα εγώ δε θα πω ό,τι έχω

μέσα μου ποτέ μου,

για να μη ξεσκεπάσω τις δικές σου συφορές.

ΟΙΔΙΠΟΥΣ

Τι λες; Ενώ γνωρίζεις

δε θα μιλήσεις; Κι εννοείς να προδώσεις όλους μας και τη χώρα ν’αφανίσεις;

ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ

Εγώ ούτ’εμένα ούτε και σένα θέλω

να λυπήσω· γιατί να μ’ εξετάζεις

έτσι άδικα; Δε θα μου πάρεις λέξη.

ΟΙΔΙΠΟΥΣ

Λοιπόν, άθλιε των αθλίων – γιατ’εσύ

και μια πέτρα μπορείς να τη σκυλιάσεις-

δε θα μιλήσεις, μα έτσι θενά δείξεις

αμάλαχτη ως το τέλος την καρδιά σου;

ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ

Το φταίξιμο μού έψεξες το δικό μου,

Μα δε βλέπεις και κείνο που μαζί σου

μέσα σου ζει, κι άδικα εμένα βρίζεις.

ΟΙΔΙΠΟΥΣ

Γιατί ποιος δεν θα οργίζουνταν ν’ακούει

τέτοια λόγια, που ατιμάζεις την πόλη;

ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ

Θα ‘ρθει ό,τι θα ‘ρθει κι αν εγώ σιωπήσω.

(Οιδίπους τύραννος, Α΄Επεισόδιο)

Ερωτήσεις:

1. Πώς συμπεριφέρεται αρχικά ο Οιδίποδας απέναντι στον Τειρεσία και πώς αλλάζει η συμπεριφορά του στη συνέχεια; Εξηγήστε την αλλαγή στη συμπεριφορά του και συσχετίστε την με πράξεις του στο παρελθόν, οι οποίες οδήγησαν στην πραγματοποίηση του φοβερού χρησμού.

(μον. 8)

2. «Θα ‘ρθει ό,τι θα ‘ρθει κι αν εγώ σιωπήσω.»

Να σχολιάσετε τα λόγια του Τειρεσία, σε σχέση με τον άνθρωπο και τη μοίρα στο έργο του Σοφοκλή. Ποια αντίληψη είχαν οι αρχαίοι Έλληνες για το ρόλο της μοίρας; Ποια δυνατότητα έχει ο άνθρωπος απέναντι στη μοίρα, κατά το Σοφοκλή;

(μον. 7)

3. α) Εξήγησε τους όρους: περιπέτεια, κομμός

β) Να αναφέρετε τρεις βασικές καινοτομίες που εισήγαγε ο Σοφοκλής στη δραματική τέχνη.

(μον. 5)

Σημείωση: το Γ' Μέρος είναι από το εξεταστικό δοκίμιου του Λυκείου Λινόπετρας 2013-14

Διδάσκεσθαι

Σας ευχόμαστε καλή περιήγηση!

Σάββατο 6 Ιουνίου 2015

ΤΕΛΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β΄ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΤΕΛΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ

ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β΄ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ GOOGLE