Διαγνωστικό Δοκίμιο Α΄ Τετραμήνου - Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β' Λυκείου

Διαγνωστικό Δοκίμιο Α΄ Τετραμήνου

Όνομα: ………………………………….                      Βαθμολογία: …………/20

Να απαντήσεις σε όλες τις ερωτήσεις.

Ι. Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Το μοιρολόγι της φώκιας

«Η μικρά κατέβη ολίγα βήματα κάτω, είτα είδεν ότι ο δρομίσκος εγίνετο ακόμη πλέον απόκρημνος. Έβαλεν μιαν φωνήν, κι επροσπάθει ν’ αναβή, να επιστρέψη οπίσω. Ευρίσκετο επάνω εις την οφρύν ενός προεξέχοντος βράχου, ως δύο αναστήματα ανδρός υπεράνω της θαλάσσης. Ο ουρανός εσκοτείνιαζε, σύννεφα έκρυπταν τα άστρα, και ήτον στην χάσιν του φεγγαριού. Επροσπάθησε και δεν εύρισκε πλέον τον δρόμο πόθεν είχεν κατέλθει. Εγύρισε πάλιν προς τα κάτω, κι εδοκίμασε να καταβή. Εγλίστρησε κι έπεσε, μπλουμ! Εις το κύμα. Ήτο τόσον βαθύν όσον και ο βράχος υψηλός. Δύο οργυιές ως έγγιστα. Ο θόρυβος του αυλού έκαμε να μη ακουσθή η κραυγή. Ο βοσκός ήκουσεν ένα πλαταγισμόν, αλλά εκείθεν όπου ήτο, δεν έβλεπε την βάσιν του βράχου και την άκρην του γιαλού. Άλλως δεν είχε προσέξει εις την μικράν κόρην και σχεδόν δεν είχεν αισθανθή την παρουσίαν της. Καθώς είχε νυκτώσει ήδη, η γραία Λούκαινα είχε κάμει την αβασταγήν της, και ήρχισε ν’ ανέρχεται το μονοπάτι, επιστρέφουσα κατ’ οίκον. Εις την μέσην του δρομίσκου ήκουσε τον πλαταγισμόν, εστράφη κι εκοίταξεν εις το σκότος, προς το μέρος όπου ήτο ο αυλητής. Κείνος ο Σουραυλής θα είναι, είπε, διότι τον εγνώριζε. Δεν του φτάνει να ξυπνά τους πεθαμένους με τη φλογέρα του, μόνο ρίχνει και βράχια στο γιαλό για να χαζεύη… Σημαδιακός κι αταίριαστος είναι. Και εξηκολούθησε τον δρόμον της. Κι η γολέτα εξηκολούθει ακόμη να βολταντζάρη εις τον λιμένα. Κι ο μικρός βοσκός εξηκολούθει να φυσά τον αυλόν του εις την σιγήν της νυκτός. Κι η φώκη, καθώς είχεν έλθει έξω εις τα ρηχά, ηύρε το μικρόν πνιγμένον σώμα της πτωχής Ακριβούλας, και ήρχισε να το περιτρυγυρίζη και να το μοιρολογά, πριν αρχίση τον εσπερινόν δείπνον της. Το μοιρολόγι της φώκης, το οποίον μετέφρασεν εις ανθρώπινα λόγια εις γέρων

ψαράς, εντριβής εις την άφωνον γλώσσαν των φωκών, έλεγε περίπου τα εξής:

Αυτή ήτον η Ακριβούλα

η εγγόνα της γρια-Λούκαινας.

Φύκια ’ναι τα στεφάνια της,

κοχύλια τα προικιά της…

κι η γριά ακόμα μοιρολογά

τα γεννοβόλια της τα παλιά.

Σαν να ’ χαν ποτέ τελειωμό

τα πάθια κι οι καημοί του κόσμου.»

Ερωτήσεις

1. Διαβάζοντας το απόσπασμα βρες τους παράγοντες που συνέβαλαν στον πνιγμό της μικρής Ακριβούλας.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. «Το μοιρολόγι της φώκιας έχει όλα τα στοιχεία μιας συμπυκνωμένης τραγωδίας». Να τεκμηριώσετε την άποψη αυτή με συγκεκριμένα στοιχεία από το απόσπασμα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Το διήγημα τελειώνει χωρίς να μάθει η Γρια-Λούκαινα για τον πνιγμό της εγγονής της. Σε ποιο βαθμό θα θεωρούσαμε το γεγονός αυτό αδυναμία του Παπαδιαμάντη;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….........................................

Β. Κ. Θεοτόκη, Η τιμή και το χρήμα [Ανάθεμα τα τάλαρα]

«Κι ο Αντρέας στεναχωρημένος εκοίταζε τα δύο πλάσματα, που αγαπιόνταν, που υπόφερναν εξαιτίας του και που τώρα δεν εμιλούσαν.

Τέλος ο πατέρας της είπε, σφίγγοντας την στην αγκαλιά του: ‘Σ’ εδυστύχεψε!’

Δεν είπε ποιος. Ο νους του ήταν ίσως στη γυναίκα του, μα ο Αντρέας ενόμισε πως τα λόγια τον εχτυπούσαν εκείνον, κι είπε: ‘Έφταιξα μα τώρα εδιορθωθήκανε όλα˙ την Κυριακή βάζω στεφάνι. Εδώ τα κλειδιά του κομού˙ να μου δώκεις τα χίλια.’

‘Και ξαναγοράζεις,’ του ‘πε η Ρήνη πικρά, ‘και την αγάπη; Ω, τι έκαμες;’ Και εβάλθηκε να κλαίει.

‘Την αγάπη;’ ερώτησε αχνίζοντας, ‘δεν την έχω;’

‘Όχι’, αποκρίθηκε, ‘όχι! για λίγα χρήματα ήσουνα έτοιμος να με πουλήσεις και χωρίς αυτά δεν θα μ’ έπαιρνες˙ πάει τώρα η αγάπη. Επέταξε το πουλί!’»

Ερωτήσεις

4. Που μπορούμε να αποδώσουμε τη συμπεριφορά ορισμένων προσώπων του διηγήματος, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τα πραγματικά τους αισθήματα;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Ποια η γνώμη σου για την πράξη της Ρήνης να αρνηθεί τον άντρα που τόσο αγάπησε; Για ποιο λόγο το έκανε;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………............................................

ΙΙΙ. A. Καρυωτάκη, Στο άγαλμα της Ελευθερίας που φωτίζει τον κόσμο

«Λευτεριά, Λευτεριά, σχίζει, δαγκάνει  τους ουρανούς το στέμμα σου. Το φως σου, χωρίς να καίει, τυφλώνει το λαό σου.  Πεταλούδες χρυσές οι Αμερικάνοι,  λογαριάζουν πόσα δολάρια κάνει  σήμερα το υπερούσιο* μέταλλό σου.

Λευτεριά, Λευτεριά, θα σ' αγοράσουν έμποροι και κονσόρτσια* κι εβραίοι.  Είναι πολλά του αιώνος μας τα χρέη,  πολλές οι αμαρτίες, που θα διαβάσουν  οι γενεές, όταν σε παρομοιάσουν  με το πορτρέτο του Dorian Gray*.

Λευτεριά, Λευτεριά, σε νοσταλγούνε,  μακρινά δάση, ρημαγμένοι κήποι, όσοι άνθρωποι προσδέχονται τη λύπη σαν έπαθλο του αγώνος, και μοχθούνε, και τη ζωή τους εξακολουθούνε, νεκροί που η καθιέρωσις* τους λείπει.»

Ερωτήσεις

6. Ποια στοιχεία του ποιήματος φανερώνουν το σαρκασμό του Καρυωτάκη; Τεκμηρίωσε με στίχους από το ποίημα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. Θα λέγαμε ότι στην τρίτη στροφή υπάρχει το αίσθημα της αισιοδοξίας; Ναι ή όχι και γιατί;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

IV. Συνδυαστική ερώτηση για τα κείμενα Ι και ΙΙ

8. Ποιο κοινό πρόβλημα παρουσιάζουν τα δύο κείμενα; Σχολίασε με αναφορές και στα δύο ποιήματα.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Καλή επιτυχία!