Φωνηεντόληκτα και ουρανικόληκτα ουσιαστικά γ' κλίσης

Γ’ Κλίση ουσιαστικών Αρχαίας Ελληνικής

Ø  Περιλαμβάνει ουσιαστικά και των τριών γενών (δηλ. αρσενικά, θηλυκά και ουδέτερα)

Ø  Υπάρχουν πολλές κατηγορίες ανάλογα με:

o   Αν έχουν κατάληξη ή όχι

o   Αν έχουν μονό θέμα ή διπλό

o   Αν έχουν χαρακτήρα σύμφωνο ή φωνήεν

Φωνηεντόληκτα

Α. Θηλυκά σε –ις, -έως (γεν.)

	ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ	ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝ.	ἡ πόλις	οἱ πόλεις
ΓΕΝ.	τῆς πόλεως	τῶν πόλεων
ΔΟΤ.	τῇ πόλει	ταῖς πόλεσι
ΑΙΤ.	τὴν πόλιν	τὰς πόλεις
ΚΛ.	(ὦ) πόλι	(ὦ) πόλεις

-          Σε ποιες κατηγορίες ανήκει το πιο πάνω ουσιαστικό;

o   Με κατάληξη (-ς)

o   Διπλό θέμα (πολι- και πολε-)

o   Χαρακτήρας φωνήεν (πολις)

-          Όμοια ἡ δύναμις, ἡ κλίσις, ἡ δράσις κ.ο.κ.

-          Ομοίως και τα:

Β. Αρσενικά σε -υς, -εως(γεν.) και Γ. Ουδέτερα σε -υ, -εως (γεν.)

Ø  ὁ πέλεκυς-τοῦ πελέκεως, ὁ πήχυς-τοῦ πήχεως

Ø  τὸ ἄστυ-τοῦ ἄστεως

Φωνηεντόληκτα μονόθεμα αρσενικά σε -εύς, έως

Ø  ὁ βασιλεύς-τοῦ βασιλέως, ὁ ἱππεύς-του ἱππέως, ὁ αλιεύς-τοῦ αλιέως

Ø  Για την κλίση της κατηγορίας αυτής βλέπε βιβλίο σελ. 95

Οδοντικόληκτα

Α. Αρσενικά σε –ων, -οντος (γεν.) και –ας, -αντος (γεν.)

Ø  ὁ λέων-τοῦ λέοντος, ὁ γέρων-τοῦ γέροντος, ὁ δράκων-τοῦ δράκοντος

Ø  ὁ γίγας-τοῦ γίγαντος, ὁ ἐλέφας-τοῦ ἐλέφαντος

Ø  ὁ ανδριάς-τοῦ ανδριάντος, ὁ ἵμάς-τοῦ ἵμαντος

Ø  Για την κλίση βλέπω βιβλίο σελ. 111

Β. Ουδέτερα σε –α, -ατος (γεν.)

Ø  τὀ σήμα-του σήματος, τὸ κτῆμα-τοῦ κτήματος, τὸ ἅρμα-τοῦ ἅρματος

Ø  για την κλίση βλέπω βιβλίο σελ. 111

Ασκήσεις:

1. Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο τῶν λέξεων που είναι στην παρένθεση:

α) Πολλὰ δίκτυα ……………………………….. εὐρίσκουσιν (ἁλιεύς, γεν. πληθ.).

β) Ἔξεστι (= εἶναι δυνατό) …………………………… ταῦτα ποιεῖν (Μεγαρεύς, δοτ. πληθ.).

γ) Οὗτοι ἐνομίζοντο Ἀσκληπιοῦ ………………………….. (θεράπων, ον. πληθ.)

δ)  Τὰ μακρὰ τείχη συνῆπτε τὸν …………………… τῇ Ἀθηναίων πόλει. (Πειραιεύς)

στ) Ἐξ ὄνυχος τον ……………….. (λέων, αιτ. εν.)

ε) Νίκας τοῖς …………………………………… κατὰ βαρβάρων δωρούμενος (βασιλεύς)

στ) Πολλοὶ λέγουσι τὴν μὲν …………………………….. τῶν χρημάτων ῥᾳδίαν (= εύκολη), χαλεπὴν δὲ τὴν ……………………….. (ἡ κτῆσις, ἡ χρῆσις).

ζ) Οὐκ ἐν τῇ ……………….. καὶ τῇ ……………… ἡ ἡδονὴ ἐστίν, ἀλλ’ ἐν ταῖς ἀγαθαῖς …………………. (βρῶσις, πόσις, πρᾶξις).

η) Ἐνταῦθα ἐντυγχάνομεν (=συναντούμε) τῷ ……………… (γέρων)

θ) Οἱ ἄνθρωποι χρῶνται (=χρησιμοποιούν) πέντε …………..… (αἴσθησις, δοτ. πληθ.)

2. Βάλε τους πιο κάτω τύπους στον αντίθετο αριθμό:

οἱ ἵμαντες		τοῖς κτήμασι
ταῖς ἀκροπόλεσι		τῆς ὁσφρήσεως
τῆς βεβαιώσεως		τῇ λύσει
τῶν ἀδαμάντων		τοῖς πελέκεσι
τὰς δυνάμεις		τοὺς ἀλιέας
τοὺς δράκοντες		τοῖς γέρουσι

3. Αναγνώρισε τα πιο κάτω ουσιαστικά:

τοῖς κτήμασι:           …………………………………………………………………………

τῇ μητροπόλει:        …………………………………………………………………………

τὰς γεύσεις:             …………………………………………………………………………

τοῦ πελέκεως:         …………………………………………………………………………

τῶν δρακόντων:      …………………………………………………………………………

οἱ ανδριάντες:          …………………………………………………………………………

4. Αντιστοίχησε τα επίθετα με τα κατάλληλα ουσιαστικά της γ’ κλίσης:

ὁ σοφός	θεράπουσι
τῆς μεγάλης	ἅρματα
τοῖς γενναίοις	ανδριάς
τὸν ιστορικόν	δυνάμεως
τῇ χαλεπῇ	Ξενοφῶντα
τὰ ἀρχαία	πράξει